Angst overwinnen met mindfulness
Angst is een normale emotie die bij het dagelijkse leven hoort en een belangrijke functie vervult. Helaas is het ook zo dat voor sommige mensen angstgevoelens te vaak en te heftig opgeroepen worden. Waar dat in het begin nog vaak controleerbaar en leefbaar is escaleert de situatie mettertijd tot een overdreven angst. Dat kan relatief onschuldig zijn of een ernstige vorm aannemen zoals een heuse fobie, paniekaanvallen en zelfs dwangstoornissen. In dit blog lees je een aantal praktische tips hoe mindfulness behulpzaam kan bij het overwinnen van angst.
Er is een oplossing mogelijk
Angst is een emotie die na verloop van tijd jouw leven kan domineren en ervoor zorgt dat je bepaalde kansen niet grijpt. Het is een emotie die in dat opzicht een zeer sterke en zware impact kan hebben. Men zegt dat angst in het hoofd zit, maar in de praktijk heeft het ook allerlei lichamelijke gevolgen. Een stijgende bloeddruk, gespannen spieren, misselijkheid en ga zo nog maar even door. Het zijn stuk voor stuk fysieke reacties op een overdosis angst. Door deze reacties te ervaren is het mogelijk dat je weer angstiger wordt en zo begint een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is. Angst overwinnen is een moeilijk proces, maar zeker niet onmogelijk. Door mindfulness toe te passen leer je beter met accute angst om te gaan.
Hoe werkt dat dan?
Mindfulness leert je jouw eigen lichamelijke en geestelijke reacties herkennen en leert je beseffen dat deze een reactie op de angst zijn. Neem nu het voorbeeld van gespannen spieren. Door te herkennen dat jouw spieren zich aan het aanspannen zijn als gevolg van angst, kan je hier bewust op reageren. Door te erkennen dat jouw spieren zich aanspannen door angstgevoelens verminder je al meteen de psychologische impact van deze angstgevoelens. Je leert door bepaalde technieken en oefeningen stap per stap jouw eigen drang naar controle die de angst veroorzaakt uit te schakelen.
Enkele concrete tips
Ben jij iemand die al snel angstgevoelens voelt opborrelen en het gevoel heeft dat deze de situatie volledig overnemen? Dan ben jij vast en zeker iemand die wel wat tips om angst te overwinnen kan gebruiken. Angst overwinnen heeft twee aspecten die beiden belangrijk zijn. Preventie en concrete acties om te ondernemen tijdens een angstaanval.
Angst en paniekaanvallen
Voel je de angst opkomen? Dan zijn er gelukkig een aantal stappen die je kunt doorlopen om die gevoelens te temperen.
1. Identificeer de angstaanval
Je voelt je hartslag versnellen, jouw spieren opspannen en negatieve gedachten jou overspoelen. Als al deze alarmbellen aan het afgaan zijn is de eerste belangrijke stap om zelf te erkennen dat dit jou aan het overkomen is.
2. Haal even rustig adem
In- en uitademen is een fysieke actie met sterke fysieke en psychologische gevolgen. Concentreer je op die ademhaling en adem zo vaak als nodig is in en uit met het accent op de uitademing. Het effect hiervan? Een genormaliseerde hartslag en ontspannen spieren. Wanneer je acute angst ervaart is het daarnaast heel belangrijk het contact met de grond te blijven voelen.
3. Benoem de angst
Angst is een gevoel dat vaak met het onbekende te maken heeft. Het erkennen van de reden van jouw angst is dan ook een belangrijke stap. Geef aan jezelf toe waar je exact bang voor bent. Of dat nu een spin is, een presentatie of een belangrijk examen. Het benoemen van de angst creëert afstand tussen de bron van jouw angst en de angst zelf. Het kan helpen te beseffen dat ook deze angstgevoelens weer voorbij gaan. Tijdens de angst kun je dat eventueel in jezelf benoemen: “ook dit gaat weer voorbij…”
4. Accepteer de angst
Een belangrijk principe bij angst is dat je de golven niet tegen kunt houden. Wat wel kan? Dat is leren surfen op die golven zodat je er ten allen tijde boven blijft staan. Door mindfulnessoefening en bepaalde technieken leer je een nieuwe relatie met angst opbouwen die jou na verloop van tijd van dat verlammende gevoel afhelpt.
Preventief werken
Er zijn ook enkele oefeningen binnen de mindfulness die je gewoon thuis op dagdagelijkse basis kunt herhalen om beter gewapend te zijn tegen dergelijke angstaanvallen. Door deze oefeningen te doen leer je beter luisteren naar de signalen van je lichaam, merk je op wat je reacties zijn op angst en stress en leer je bewust reageren. Hier zijn daarnaast enkele tips die je preventief kunnen helpen beter om te gaan met angst.
1. Duw de angst niet weg
Neem de tijd om rustig na te denken en probeer jouw gedachten niet weg te duwen of aan niets te denken. Laat alles op jou afkomen zowel het goede als het slechte. Het is geen probleem dat er angstgevoelens bij zijn zolang je maar beseft dat deze groep een ‘minderheid’ is binnen al jouw gedachten en gevoelens en ook niet meer aandacht verdienen dan dat.
2. Voel je lichaam
Jouw lichaam is een belangrijk onderdeel van de angst en het is het dan ook waard om het heel goed te leren kennen. Als je achter de kinderen aan loopt of gewoon lekker op de bank ligt: geef er eens aandacht aan. Merk je eigen hartslag op, voel jouw benen op de bank en tracht het allemaal in je op te nemen. Beseffen hoe jouw lichaam aanvoelt helpt veel sneller angstaanvallen te identificeren en ze veel sneller te overwinnen.
3. Herken gedachten
Wanneer we angstig zijn dan ‘schieten’ we als het ware weg van de ongemakkelijke gevoelens en komen er allerlei gedachten op. Deze gedachten werken als olie op vuur wanneer het gaat om angst. Het helpt om weer terug te keren naar het lichaam en de adem. Door het regelmatig doen van de mindfulness-oefeningen ontdek je hoe gedachten een loopje met je kunnen nemen en angst en stress flink kunnen laten toenemen. Het is heel behulpzaam als je dit proces beter leert zien.
Relaxation induced Anxiety
Sommige mensen ervaren juist meer angst als ze mindfulness oefeningen gaan doen. Dit verschijnsel heet in het Engels Relaxation induced anxiety (RIA). Door te gaan ontspannen kun je ineens overvallen worden door paniek of angst. Door meditatie-oefening te doen krijg je juist meer stress dan voordat je aan de oefeningen begon. Je lichaam laat als het ware de spanning los tijdens de oefeningen. Er wordt geschat dat ongeveer 15% van de mensen met angst gerelateerde klachten en stoornissen leidt aan RIA. En waarschijnlijk is dat nog een voorzichtige schatting. Dit kan uiteraard erg frustrerend zijn als je juist probeert te ontspannen. Mensen die als gevolg van ontspanning juist meer angst ervaren geven aan dat ze bijvoorbeeld bang zijn om de controle te verliezen of dat ze juist meer angst gaan voelen als hun lichaam ontspant, omdat ze dit associëren met angst.
Wanneer je als gevolg van mindfulness of ontspanning juist meer angst gaat ervaren dan is het belangrijk om:
Goed te blijven gronden: een belangrijke techniek om meer te gronden is de 5-4-3-2-1 methode. De methode bestaat eruit dat je 5 dingen benoemt die je ziet, 4 dingen die je kunt aanraken, 3 dingen die je kunt horen, 2 dingen die je kunt ruiken en 1 ding dat je proeft. Deze methode zorgt ervoor dat je meer in contact komt met je zintuigen en je minder laat meevoeren door je angstige gedachten.
Liefdevolle vriendelijkheid: veel angst ontstaat doordat we onszelf allerlei doelen en verplichtingen opleggen waar we vervolgens niet aan voldoen. het beoefenen van compassie en vriendelijkheid is een belangrijk tegengif voor deze houding en zorgt voor minder angst.
Ontspan en laat los voor korte periodes: een andere theorie geeft aan dat RIA ontstaat doordat mensen het lastig vinden om los te laten en voortdurend doorgaan, omdat ze bang zijn om de controle los te laten. Het is dan handig om juist wat kortere oefeningen te doen om wat meer te wennen aan de ontspanning en het gevoel van loslaten. En wanneer de angst toeslaat dan stop je eenvoudig met de oefening. Een wat kortere ademruimte met vriendelijkheid is hier bijvoorbeeld heel geschikt voor.
Krijg meer grip op je angst met individuele coaching met mindfulness of ACT
Bovenstaande tips zijn zeer behulpzaam om toe te passen wanneer je acute angst ervaart. Maar soms kan angst echt heel hardnekkig zijn en je belemmeren om de dingen te doen die je graag wilt doen. Wanneer je meer grip wilt krijgen op je angst, dan kan het heel behulpzaam zijn hier met behulp van individuele coaching mee om te leren gaan.
Ik begeleid mensen met behulp van Mindfulness en ACT (Acceptance and Commitment Therapy) in groepstrainingen en individueel. ACT is een relatief nieuwe en heel effectieve en nieuwe vorm van therapie die succesvol is wanneer het bijvoorbeeld gaat om beter om te gaan met angstklachten. Je krijgt meer grip op je angst waardoor er meer ruimte ontstaat om te doen wat je graag wilt. Lees hier meer over mijn individuele coaching en neem vrijblijvend contact met me op.